Wat voor invloed heeft Tarawihgebed op onze lichaam?

Moslims ondervinden allerlei positieve therapeutische en spirituele effecten door te bidden. Dit begint bij de rituele wassing tot aan de fysieke bewegingen tijdens de verplichte gebeden (salât) – het omhoog brengen van de handen aan het begin (takbir), rechtop staan (qiyama), vooroverbuigen (roekoe), prosterneren (sajda), omhoog komen uit de prosternatie en een seconde wachten voor de volgende prosternatie (jalsa) en het zitten aan het eind van elke twee cycli (talseems). Het hele jaar door, bidden moslims vijf keer per dag de zogenaamde contactgebeden (salât) en vrijwillige gebeden (sunna, nafl). Tijdens de Ramadanmaand bidden zij daarnaast ook nog de tarawihgebeden. Hierdoor worden vooral de spieren van het lichaam in lichte mate gebruikt. Sommige spieren (met dezelfde lengte) trekken isometrisch samen, andere isotoon (met dezelfde spanning). De energie die de spier tijdens het bewegen nodig heeft, wordt geleverd via een proces dat we glycogenolyse noemen. Tijdens het verrichten van de salât neemt het metabolisme van de spier toe, wat tot een relatief tekort aan zuurstof en voedingstoffen voor de spier leidt. Dit tekort leidt op zijn beurt tot vasodilatie – het wijder worden van de bloedvaten – waardoor het bloed makkelijker naar het hart terug kan stromen. De tijdelijke toename van de bloeddruk in het hart, zorgt voor versterking van de hartspier en bevordert de bloedcirculatie in de hartspier.

Tijdens de Ramadanmaand worden na het nachtgebed (isha) extra gebeden verricht, die tarawihgebeden genoemd worden en kunnen variëren van 8 tot 20 cycli. Na elke twee of vier cycli volgt een pauze van een aantal minuten, waarin ‘gechant’ en God verheerlijkt wordt. Na het breken van de vasten (iftar) stijgt de bloedsuikerspiegel door het verteren van het voedsel. Net voor de iftarmaaltijd zijn de bloedsuiker- en insulineniveau’s op hun laagst. Ongeveer een uur na de iftarmaaltijd beginnen de bloedsuikerspiegel en het insulineplasma toe te nemen. De lever en spieren nemen de circulerende glucose in zich op. In twee uur tijd bereikt de bloedsuikerspiegel een hoog niveau en worden de effecten van de tarawihgebeden merkbaar. Tijdens deze gebeden wordt de circulerende glucose omgezet in koolstofdioxide en water. Op deze wijze helpen de tarawihgebeden de extra calorieën te gebruiken. Daarnaast bevorderen ze de buigzaamheid en coördinatie, reduceren ze bij gezonde personen de aan stress gerelateerde autonomische respons en geven ze verlichting bij angst en depressie.

Fysiek en emotioneel welbevinden

De rustige bewegingen die tijdens de tarawihgebeden uitgevoerd worden, bevorderen de fysieke conditie, het emotionele welbevinden en leiden tot een lang leven. Wanneer men zich, zoals tijdens de tarawihgebeden, wat extra inspant, verbetert dat het uithoudingsvermogen, de buigzaamheid en lichaamskracht.

De vijf dagelijkse gebeden (salât), hebben zonder ongewenste bijverschijnselen, hetzelfde fysiologische effect als met een snelheid van ongeveer 5 kilometer per uur joggen of rennen. Naast het gezondheid bevorderende effect van de voorgeschreven gebeden, zal de persoon in kwestie ook geoefend raken om op elk moment onverwachte fysieke inspanningen te kunnen leveren, zoals het plotseling moeten optillen van kinderen, stoelen of rennen om een bus of trein te halen. Ook op hoge leeftijd zal men daar gemakkelijk toe in staat zijn. Dit levert ouderen de kans om hun fysieke gezondheid op langere termijn te behouden. Mensen die vasten en de tarawihgebeden verrichten, herstellen sneller van ziekte en voelen zich sterker.

Ouderdom

Naarmate mensen ouder worden, neemt hun fysiologische activiteit af. Hun botten worden dunner en zullen, wanneer men daar niet op let, ten prooi kunnen vallen aan osteoporose (dit leidt bij ouderen, door een verlies aan mineralen in de botten en een daaruit voortvloeiende broosheid van de botten, wanneer ze vallen tot botbreuken. De botten raken vervolgens structureel instabiel, breekbaar en vatbaar voor breuken). Osteoporose komt (door een verlies aan oestrogeen) voornamelijk voor bij vrouwen na de overgang, of vrouwen waarvan beide eileiders verwijderd zijn. De kans om type I osteoporose te ontwikkelen is voor vrouwen zes keer zo hoog als voor mannen. De drie belangrijkste preventieve maatregelen die men kan nemen, zijn een hoge inname van calcium en vitamine D, regelmatig bewegen en het aanvullen van oestrogeen bij vrouwen na de overgang. Door de herhaalde en regelmatige bewegingen van het lichaam tijdens de salât nemen de spierkracht, spierspanning, buigzaamheid der gewrichten en cardiovasculaire reserve toe. De salât en tarawihgebeden stellen ouderen dus in staat de kwaliteit van hun leven te vergroten. Daarnaast helpt het hen om onvoorziene gebeurtenissen als vallen, waarbij zij hun lichaam kunnen beschadigen, het hoofd te bieden. Tarawihgebeden verbeteren dus het uithoudingsvermogen, zelfrespect en zelfvertrouwen van ouderen.

Positieve effecten van gematigd bewegen

Het tarawihgebed wordt als gematigde beweging beschouwd. De positieve effecten ervan op het lichaam zijn talloos en worden hieronder nader omschreven.

Effecten op skeletspieren

Ondanks de beschikbaarheid van talloze eiwitten, sterven spieren die niet gebruikt worden af. Tijdens de salât en tarawihgebeden worden alle spieren in het lichaam aangespannen, sommige isotoon en andere isometrisch. Daarnaast vergroot deze gematigde beweging het uithoudingsvermogen en vermindert de vermoeidheid. Het helpt minder validen het beste uit hun overgebleven vermogens te halen.

De bloedtoevoer naar een spier in rust, is laag. Tijdens de salât en tarawihgebeden wordt de bloedtoevoer naar de spieren in hoge mate bevorderd. Soms neemt de bloedtoevoer zelfs al voor het bidden toe, door alleen al de gedachte aan het verrichten van de tarawihgebeden. Naast vetten, eiwitten, en koolhydraten heeft het lichaam voor activiteit van de zenuwen en spieren, ook mineralen als kalium nodig. Dit zit in vruchten, vlees, zeevruchten en melk. Een kaliumtekort kan tot stoornissen in spieren en zenuwen leiden. Kalium speelt ook een belangrijke rol bij de overdacht van zenuwimpulsen en vormt een positief ion in de vloeistoffen tussen cellen. Kalium speelt een rol in de enzymactiviteit van cellen en helpt de chemische reacties te reguleren, waarmee koolhydraten in energie, en aminozuren in eiwitten worden omgezet. Tevens veroorzaken kaliumionen het uitzetten en inkrimpen van de bloedvaten.

Tijdens de tarawihgebeden kan de systolische (het hoge getal bij bloeddrukmeting) bloeddruk ietwat stijgen en de diastolische (het lage getal) gelijk blijven of zelfs dalen. Na de tarawihgebeden zal de bloeddruk echter tot net onder het normale niveau terugvallen, wat een goed teken is. De tarawihgebeden verbeteren de ademhaling; de circulatie in de haarvaten (?) rond de alveoli (?), of luchtblaasjes (?) neemt toe, wat leidt tot een toename in uitwisseling van stoffen (?) en een diepere ademhaling. De maximale opname van zuurstof zorgt ervoor dat we ons beter voelen. Degenen die los van de verplichte salât, de tarawihgebeden verrichten, zijn alerter en actiever dan degenen die dit niet doen, zelfs na de pensioengerechtigde leeftijd. Tarawihgebeden bevorderen de lichaamskracht en stabiliteit van de gewrichten, en verminderen het risico op beschadigingen aan de tendons (?) en daarmee verbonden weefsel. Na het veertigste levensjaar neemt de dichtheid van mineralen in de botten met de jaren af. Tarawihgebeden zorgen zowel bij vrouwen in de overgang als bij oudere vrouwen, voor een toename in de dichtheid van mineralen in de botten, voorkomen osteoporose en zorgen dat de normale botstructuur behouden blijft. Osteoporose leidt bij vrouwen na de menopauze en oudere mannen vaak tot heupfracturen. Door regelmatig salât en tarawihgebeden te verrichten, neemt het risico op osteoporose substantieel af. Salât en tarawihgebeden bevorderen de vochtigheid in de gewrichten, verbeteren de beweeglijkheid en houden de buigzaamheid in stand. Ook kan trombose van diepliggende bloedvaten (wat bij ouderen de belangrijkste oorzaak van zweren aan de benen is) voorkomen worden door salât en tarawihgebeden te verrichten.

Metabolische effecten

Salât en tarawihgebeden bevorderen het beheersen van het lichaamsgewicht en verbranden van calorieën zonder toename in eetlust. Een combinatie van een gematigde beperking in voeding, tijdens zowel de sahur als iftarmaaltijden, en tarawihgebeden kan tot gewichtsverlies leiden. Ook zullen zowel lichaamsvet als -gewicht afnemen, maar zal het vetvrije gewicht constant blijven of zelfs een beetje kunnen toenemen. Om wat overgewicht kwijt te raken, dient men daarom tijdens Ramadan, tijdens de sahur en iftarmaaltijden niet teveel te eten en de salât en tarawihgebeden te blijven verrichten.

Geestelijke gezondheid

Het is algemeen bekend dat lichaamsbeweging het gemoed, denken en gedrag verbetert. Lichaamsbeweging verbetert de kwaliteit van leven. Het leidt tot een groter gevoel van welbevinden en meer energie. Het vermindert angst en depressie, beïnvloedt het gemoed in positieve zin en draagt bij aan een aura van zelfvertrouwen. Naast de lichamelijke beweging, bevorderen de salât, ook het geheugen bij ouderen. Met name door het voortdurend herhalen van Koranverzen en de smeekbedes waarmee God verheerlijkt wordt, De constante herhaling van Koranverzen helpt de geest af te schermen van opkomende gedachten. Dr. Herbert Benson, een onderzoeker aan Harvard, kwam erachter dat wanneer herhaling van een gebed, Koranvers, herinnering (zihkr) van God of spieractiviteit gepaard gaat met het passief negeren van intensieve gedachten, een “ontspanningsreactie” optreedt, die tot verlaging van de bloeddruk, afname van zuurstofverbruik en een afname in hartslag en ademhaling leidt. Tijdens het tarawihgebed wordt dit alles gecombineerd, wat een ideale conditie voor de “ontspanningsreactie” is. Herhaalde spieractiviteit gaat gepaard met de herhaling van salât, het reciteren van woorden ter verheerlijking van God en smeekbedes. De tarawihgebeden brengen de geest tot rust. Deze toestand kan gedeeltelijk veroorzaakt worden door het vrijkomen van encephalinen, beta-endorfinen (endogene morfinen) en andere stoffen in het bloed. Endorfinen zijn alle neuropeptiden die uit meerdere aminozuren zijn opgebouwd, door de hypofyse worden aangemaakt en op het centrale en perifere zenuwstelsel werken om pijn te verminderen. Endorfinen worden onderverdeeld in alfa-, beta- en gama-endorfinen, die dezelfde soort farmacologische effecten veroorzaken als morfine. Beta-endorfine, de meest krachtige van de endorfinen, bevindt zich in de hersenen en het spijsverteringskanaal en vormt een krachtige pijnstiller bij mensen en dieren. Zo maken veel vrouwen tijdens de bevalling bijvoorbeeld endorfinen aan die het pijngevoel verminderen. Vrouwen die zonder of met zeer weinig medicatie bevallen, noemen deze euforie ook wel “geboorte climax.”

Conclusie

Met de salât en tarawihgebeden combineert de Islam fysieke bewegingen met spirituele oefening. Als de salât en tarawihgebeden, waarvan de eerstgenoemde om de zoveel uur plaatsvinden, tijdens het gehele leven verricht worden, raakt een mens geoefend in de moeilijke taak van meditatie tijdens de fysieke bewegingen van de salât en tarawihgebeden. Hierdoor zal hij of zij zowel van de spirituele als fysieke oefening baat hebben. De salât en tarawihgebeden zijn in die zin uniek, dat aan de ene kant tijdens de fysieke bewegingen spanning in de spieren wordt opgebouwd, terwijl aan de andere kant, door het spirituele element, spanning in de geest wordt ontladen.

Bij mensen die de tarawihgebeden verrichten zijn de volgende positieve effecten gevonden: het verbanden van calorieën en gewichtsverlies, behoud van spierspanning en lichaamsstructuur, buigzaamheid van de gewrichten (stijve gewrichten zijn vaak het gevolg van niet gebruikt worden, niet van artritis), toename in metabolisme, bevordering van de bloedcirculatie, hart- en longfunctie en het aerobisch vermogen, verlaging van het risico op hartziekte, een groter gevoel van zelfcontrole, vermindering van stressniveau, beter kunnen concentreren, verbetering van het uiterlijk, vermindering van depressie en opbouw van weerstand tegen depressie, beter slapen en onderdrukken van de eetlust.

Ook is er steeds meer bewijs dat mensen die regelmatig de salât en extra gebeden verrichten, hun botmassa tot op hoge leeftijd kunnen behouden en het verlies ervan zelfs kunnen vertragen. Hierdoor kunnen de gevolgen van osteoporose, die zowel mannen als vrouwen ten deel vallen, worden afgewend. Ook is het mogelijk het verouderingsproces te vertragen en de gezondheid later in het leven enige bescherming te bieden. Degenen die gedurende hun hele leven de salât en tarawihgebeden hebben verricht, worden beschermd en ondervinden de positieve effecten in termen van gezondheid en een lang leven. Ze doen de levensverkortende gevolgen van roken en overgewicht teniet. Zelfs mensen met een hoge bloeddruk (een van de belangrijkste oorzaken van een verhoogd risico op hartziektes) verminderden hun kans om te overlijden met de helft en ook hun kans om aan een van de veelvoorkomende ziektes te overlijden, nam af. Tenslotte, gaan ze genetisch bepaalde kansen op een vroege dood, tegen. Daarom zijn de verplichte en vrijwillige gebeden noodzakelijk voor moslims om het leven en allerlei wenselijke kwaliteiten tot op hoge leeftijd te behouden.