Ramadan is de negende maand van de Islamitische maankalender. Een maanmaand duurt ongeveer negenentwintig en een halve dag, wat de duur is van de omgang van de maan om de aarde. Omdat een maanmaand gemiddeld een dag korter is dan een zonnemaand, duurt een maanjaar 10 tot 12 dagen korter dan een zonnejaar. Daarom begint de Ramadan ieder jaar 10 tot 12 dagen eerder en verschuift zodoende door de seizoenen, zodat mensen in verschillende landen in gelijkwaardige omstandigheden ondervinden.

Een nieuwe maanmaand begint wanneer de maan, tijdens zijn omgang om de aarde, in conjunctie is met de zon en het licht van de zon het gedeelte van de maan raakt dat van de aarde is afgewend. In deze positie spreekt men van een “nieuwe maan,” wanneer de donkere zijde ervan naar de aarde is gekeerd. Per definitie is een nieuwe maan niet zichtbaar vanaf de aarde, aangezien het licht van de zon alleen de kant van de maan verlicht dat niet naar de aarde is gekeerd.

Terwijl de maan zijn baan rond de aarde voortzet, begint deze een halve cirkelvorm aan te nemen. Dit gebeurt enkele minuten nadat de nieuwe maan is gevormd, hoewel de halve cirkelvorm nog enkele uren onzichtbaar zal zijn. In sommige traditionele Islamitische landen begint men pas met vasten, wanneer men de cirkelvorm echt gezien heeft. Dit gebeuren wordt bevestigd door het zien van de nieuwe maan, zelfs als slechts een persoon dit gezien heeft, of door het verstrijken van 30 dagen in de direct voorafgaande maand Sha’ban. Volgens sommige moderne geleerden heeft God ons echter wetenschappelijke kennis gegeven om precies vast te stellen wanneer een maanmaand begint en eindigt. Daarom zou elk observatorium of aan een astronomie verbonden centrum over deze informatie dienen te beschikken voor de regio waarin die zich bevindt.

Het vasten begint bij de eerste zonsopgang van de nieuwe maand. Tijdens de uren tussen de nieuwe maan en de daaropvolgende zonsopgang mogen moslims eten en drinken en kunnen zij met vasten beginnen, wanneer het eerste licht in de lucht te zien is.

Verschillende locaties

Volgens de meeste geleerden maakt het niet uit of de nieuwe maan elders gezien is. Met andere woorden, moeten alle moslims met vasten beginnen wanneer ergens op de wereld de nieuwe maan is gezien.

Het einde van de Ramadan

Het vasten eindigt wanneer de nieuwe maan (Shawwal) is gezien. De meeste geleerden stellen dat de nieuwe maan door minstens twee betrouwbare getuigen bevestigd moet zijn.

De uren dat vasten verplicht is

Volgens de Koran zijn de vastenuren als volgt: ‘Jullie mogen eten en drinken totdat jullie de witte strook (licht) tegen de donkere strook (van de nacht) kunnen ontwaren; voltooi de Vasten vervolgens tot de nacht invalt’ (2:187). De vasten dient dus, vanaf de eerste lichtstraal in de ochtend (afhankelijk van de tijd van het jaar, anderhalf tot twee uur voor zonsopgang) te beginnen en tot aan zonsondergang voort te duren (het begin van de nacht).

Plaatsen met zeer lange dagen en zeer korte nachten.

Moslims die zich in deze gebieden (rond de poolgebieden) bevinden, dienen de regels te volgen van de gebieden waarin de Islamitische wetgeving tot stand is gekomen (Mekka of Medina) of het (tijd)schema aan te houden van het dichtstbijzijnde gebied met “normale” dagen en nachten.