In elke moskee zijn vier basiskenmerken terug te vinden. De mihrab is de plek waar de imam dagelijks de gebeden voorgaat en geeft de richting van de Kaba aan, de oudste plaats van aanbidding in de menselijke geschiedenis en staat in Mekka. De mimber is het gedeelte met een trap, dat door de imam gebruikt wordt om op vrijdag de preek voor te dragen aan de gemeenschap. Het zorgt ervoor dat de imam en de gemeenschap elkaar kunnen zien. De grote binnenplaats in het midden is de open ruimte waar mensen hun gebeden verrichten. Eén of meer torens, die minaretten genoemd worden, worden gebruikt om de mensen tot het gebed op te roepen door een specifieke passage te reciteren, die de adhan genoemd wordt.

Omdat moslims tijdens hun gebeden op de grond knielen en vooroverbuigen (prosternatie; dit woord komt niet voor in het Nederlanse woordenboek maar is ook niet per definitie fout. In Engels: prostration) doen, is het zeer belangrijk dat de moskee schoon is. Om het binnen zo schoon mogelijk te houden, betreden moslims de moskee niet met schoenen en brengen zij geen eten of drinken mee in een moskee. De eenvoud van het interieur, de schoonheid van de natuurlijke versieringen en de properheid scheppen een spirituele en vredige sfeer die de basis vormt om hart en geest te verheffen.

Naarmate de islamitische kunst zich in de loop der tijd begon te ontwikkelen, hebben de attributen en architectuur van de moskee een zekere symboliek gekregen. Hierbij is het belangrijk om op te merken dat de symboliek afkomstig is van de architect of kunstenaar en niet noodzakelijkerwijs uit de religie zelf afkomstig is.

In de klassieke Ottomaanse moskeeën werd vaak gebruik gemaakt van dergelijke symboliek. Zo is de Süleyman-moskee in Istanboel bijvoorbeeld naar het model van de Kaba in Mekka gebouwd. De hoofdzuilen vertegenwoordigen de belangrijkste oude beschavingen uit het pre-islamitisch tijdperk; elke zuil is namelijk samengesteld uit de overblijfselen van een andere beschaving, waaronder: Egypte, Babelonië en Rome. De koepel vertegenwoordigt de islam, die zich uit de erfenis van de mensheid uit het verleden opricht.

De binnenkant van de moskee is het paradijs. De fonteinen van het paradijs worden vertegenwoordigd door een fontein, die tegelijkertijd gebruikt wordt voor de rituele wassingen voor het gebed. De kleuren van het gekleurde glas van de ramen symboliseren de vleugels van de engelen uit het paradijs. Volgens een andere uitleg vertegenwoordigen de vier zuilen, de vier Kaliefen en de koepel Profeet Mohammed, vrede zij met hem. Ook zouden de vier zuilen van het bouwwerk, de vier zuilen (te weten: de vijf dagelijkse gebeden, vasten, bedevaart en liefdadigheid) van de islam kunnen vertegenwoordigen en de koepel het geloof. In zijn biografie legt de architect Sinan uit hoe, aan de hand van de kunststromingen van die tijd, aan dezelfde structuur meerdere betekenissen werden toegekend.