Heeft Allah een overheersende Wil?
Bij deze vraag dienen we zowel naar de natuur, het universum, als het leven van de mens te kijken. Wat het universum betreft, zien we dat er een duidelijke Goddelijke Beschikking is, die een vaste maatstaf en selectiecriterium vormt (bij de keuze) voor een specifieke optie uit vele waarneembare mogelijkheden. Zo is de totale hoeveelheid regen op aarde ieder jaar precies hetzelfde en getuigen de dimensies van het menselijk gelaat en de symmetrie ervan, van een dergelijke maatstaf.
Aan de hand van de natuur en het universum kunnen we vele voorbeelden van Goddelijke Bepaling geven:
• In het Universum is een groots plan en een opeenvolging van gebeurtenissen waar te nemen, die buiten onze controle vallen. De Big-Bang en de schepping van de Melkweg en de aarde; geologische perioden en de schepping van levende wezens tot aan de mens, kunnen als voorbeeld dienen.
• Natuurwetten wijzen op een beperking en een maatstaf en van daaruit op het tot een gewenst resultaat sturen van materie, zoals de wetenschap heeft aangetoond. Geen enkele schepping kan zich aan de krachten van goddelijke wetten onttrekken. Zo is de wet van de zwaartekracht op alle objecten in het universum van toepassing.
• Er heerst een kwetsbaar evenwicht in het leven (ecologie) op aarde, dat op een plan en bepaling wijst.
Aan de andere kant, heeft de mensheid keuzevrijheid. De Wil van Allah wordt de mensheid niet opgelegd, maar in de vorm van een openbaring kenbaar gemaakt. Zoals het universum op volmaakte wijze bestuurd wordt door zich met kracht aan de Wil van Allah te onderwerpen, wordt de mensheid geacht zich vrijwillig aan de Wil van God te onderwerpen om vrede, harmonie en geluk te kunnen vinden in het menselijke domein. Deze uiteindelijke onderwerping aan Allah is wat het betekent om moslim te zijn.
In de islam is Goddelijke Beschikking een benaming voor de kennis van Allah. Het kennen en bepalen van toekomstige gebeurtenissen door Allah, dwingt mensen niet tot handelen. Door middel van hun wetenschap en kennis kunnen meteorologen voorspellen en bepalen dat het twee dagen later gaat regenen. Als het binnen twee dagen ook daadwerkelijk regent, komt dat niet door de voorspelling. Het is vanzelfsprekend dat het zou regenen. Op dezelfde wijze weet Allah, door middel van Zijn oneindige kennis wat we zullen doen en legt Hij dit vast. Dit dwingt ons echter niet te doen wat er geschreven staat.
De mens beschikt over keuzevrijheid en een onafhankelijke wil om die keuzevrijheid te toe te passen. Zo kiezen wij zelf om op een bepaalde manier op gebeurtenissen te reageren. Allah, de Almachtige, schept echter de handeling en de daaruit voortvloeiende gevolgen. Wanneer wij bijvoorbeeld onze arm willen bewegen, hebben we geen bewuste controle over de fysiologische processen die tot de gewenste beweging leiden.
Al het goede komt van Allah en het kwaad dat met ons geassocieerd wordt, komt uit onze eigen ziel voort. Het kwaad komt voort uit de onvoldoende voorziening van een essentieel ingrediënt of voorwaarde voor het goede om geschapen te (kunnen) worden. Door misbruik van zijn wil, veroorzaakt de mens dit, met het kwaad als gevolg (daarvan).
De schepping van het kwaad of het kwaad toestaan (te laten gebeuren) is niet slecht, maar kiezen voor het kwaad is dat wel. Allah kiest niet voor het kwade, dat doen wij. Hij staat het toe, omdat hij ons keuzevrijheid gegeven heeft. Neem bijvoorbeeld een kind dat zijn vader vraagt hem op de schouders te nemen en in de regen te gaan lopen. Hoewel de vader het kind waarschuwt dat het nat en ziek zal worden, blijft het kind aanhouden. Wanneer zijn vader hem vervolgens meeneemt en het kind begint te klagen, verdient hij het om terechtgewezen te worden en een tik op zijn rug te krijgen, voor het voor in de maling nemen van zijn vader. Op dezelfde wijze kiezen we ongeveer 90 % van de dingen in ons leven zelf en hebben die keuzes gevolgen.
Allah schept zowel goed als kwaad, aangezien geen enkel ander wezen over scheppende vermogens beschikt. Het kwaad is echter geschapen als gevolg van het misbruik van de mens van zijn onafhankelijke wil. Als Allah dit niet gedaan had, zouden we niet echt van keuzevrijheid en mens zijn kunnen spreken. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid horen bij keuzevrijheid.