Waarom willen mensen alcohol drinken?

Dat alcohol vele schadelijke gevolgen met zich meebrengt, is voor niemand meer iets nieuws. Grofweg kunnen we deze gevolgen in twee categorieën indelen, namelijk de gevolgen voor jezelf en de sociale gevolgen waarbij anderen ook betrokken zijn.

De eerste categorie spreekt voor zich. Alcohol tast je gezondheid enorm aan. Niet alleen je lever, maar ook je zenuwstelsel wordt aangetast. Dan spreken we nog niet over de schade aan je hersenen en aan je geheugen.

Ook de tweede categorie heeft weinig uitleg nodig. Alcohol kan ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld in het verkeer, op het werk (verkeerde beslissingen, financiële problemen) of in je sociale contacten (dingen zeggen of doen waar je later spijt van krijgt, ruzies, agressie en geweld). Alcohol kan dus problemen geven, voor jezelf en voor jouw naaste omgeving.

Desalniettemin blijven mensen alcohol drinken. Verslaafden terzijde, de twee meest genoemde argumenten onder jongeren zijn: gezelligheid/op je gemak voelen, en omdat het lekker zou zijn. [1] Beginnende bij het tweede argument is het verstandig om na te denken hoe slim het is om al de genoemde gevolgen van alcohol te negeren, omdat je een drank ‘gewoon’ lekker vindt. Er zijn vele andere soorten (niet-alcoholische) dranken die je ook lekker kan vinden, zonder al die risico’s.

En wat betreft de gezelligheid, willen we jullie aandacht vestigen op een wetenschappelijk artikel [2]. Hierbij doen ze immers onderzoek naar de effecten van alcohol. Allereerst wordt de terechte opmerking gemaakt dat de percepties m.b.t. de alcohol cultuurgebonden is. Op het ene eilandje in de Stille Zuidzee is het drinken van gegist suikkerrietsap verboden, vanwege de relatie met agressie, en op een ander eiland stond het juist bekend als ‘love drug’.

Zo ook heerst in Nederland en België de cultuur dat een feest niet compleet is zonder alcohol. Een groep is voorgelegd wat alcohol met ze doet. De antwoorden waren voornamelijk in de strekking van: gezelligheid en spontaniteit. Vervolgens ontvingen deze vrijwilligers in twee condities tonic. De ene groep kreeg (niet-alcoholische) tonic-tonic, denkende dat het wodka-tonic is. En de tweede groep kreeg daadwerkelijk wodka-tonic. 95% trapte in deze manipulatie. Gevolg: of ze nu alcohol krijgen of niet, wanneer mensen denken twee glazen alcohol gedronken te hebben, gaan ze zich gezelliger en socialer gedragen. Pas bij een hogere dosis worden de ‘echte’ alcoholeffecten belangrijker. Moraal van het verhaal: Je hebt geen alcohol nodig om het gezellig te maken. Dit is slechts een cultuur die eromheen is gecreëerd. Vergeet alcohol dus, en drink lekker thee! Of vele andere dranken…

[1] Aangeschoten Wild, Bureau Intraval, Groningen, oktober 1998.

[2] Reinout Wiers: Effecten van alcohol en kwetsbaarheid voor verslaving.