Hoe was de onderwijsmethode van de profeet Mohammed (vzmh)?
We weten dat een leerling niet van een les houdt, als hij/zij niet van de leraar houdt. Een goede onderwijzer dient daarom van zichzelf/haarzelf te laten houden, een glimlach op het gezicht te hebben en positief te zijn. Kortom: een leraar dient zich over te geven aan zijn beroep en aan de leerlingen.
Onze nobele profeet Mohammed (vrede zij met hem) heeft zich zelf toegewijd aan zijn missie. Alle aspecten die een onderwijzer dient te hebben, waren bij hem extra aanwezig.
Psychologen stellen dat de manier waarom woorden worden overgebracht, belangrijker is dan de woorden zelf. Volgens onderzoeken bestaat communicatie tussen mensen voor 7% uit woorden, 38% uit de toon van de stem en 55% mimiek en lichaamstaal. (Albert Mehrabian)
Als onze lichaamstaal onze tong tegenspreekt, dan hebben onze woorden weinig kracht. Daarom dienen we de juiste lichaamstaal te gebruiken en dienen we de meest effectieve methodes te kiezen. Een woord dat uit het hart komt, zal het hart van de ander bereiken. Een woord dat uit de lippen komt, zal niet verder dan de oren komen. We dienen in de ogen te kijken, maar de harten aan te spreken.
De nobele profeet is de meest effectieve spreker aller tijden. Hij kende de wegen die naar het hart gingen. Daarom werd hij de Geliefde van de harten. Hij liet eerst van zichzelf houden, en gebruikte daarna bewoordingen die effect hadden op anderen en ze lieten denken.
1. Hij overtuigde je, gaf je hoop en gaf je goed nieuws.
Islam is een religie van imaan (geloof) en hoop. Als een mens niet gelooft dat datgene wat hij wil doen realiseerbaar en mooi is, dan zal hij geen poging ondernemen. De belangrijkste kracht die een mens motiveert is geloof. In de islam is imân dan ook de allerbelangrijkste kwestie.
De nobele profeet (vrede zij met hem) gaf continu hoop en goed nieuws aan de mensen. Hij vertelde dat de islam je de hemel zou brengen, je van de hel zou redden en bovenal je zal brengen naar de Barmhartigheid van Allah. Tijdens de moeilijkste tijden gaf hij hoop en kondigde hij blije tijden aan.
Tijdens de slag van de loopgraven waren de vijanden met duizenden en waren de moslims met weinigen en hadden ze het heel erg moeilijk. Op dat moment wilden ze hulp van de nobele profeet om een kei te breken. De profeet sloeg meerdere malen op de kei en kondigde de veroveringen van Damascus, Iran en Jemen aan. (Ahmet B. Hanbal, Moesnad) Ja! In zo een moeilijke tijd kwam deze aankondiging.
2. Hij (vrede zij met hem) beloonde goede handelingen en waardeerde het.
Goed gevonden en gewaardeerd worden, is een handeling die mensen erg belangrijk vinden. De mens die een sociaal wezen is, wil respect en waardering krijgen. Dit gevoel is bij kinderen nog belangrijker. Kinderen worden blij als ze door ouderen worden gewaardeerd. Wat zij goed of fout doen leiden ze af van de waardering van de ouderen.
Toen Ibn Abbas water had klaargelegd voor de nobele profeet zodat hij zijn wassing ermee kon verrichten, vroeg de profeet: “wie heeft dit klaargelegd?” Toen hij erachter kwam dat dit Ibn Abbas was, deed hij een dua voor hem: “O Allah verhoog zijn begrip van de religie.” (Sahih Moeslim, 4526)
3. Door vragen te stellen wekte hij interesse.
Om aandacht en interesse te vestigen op zijn onderwerp, stelde de nobele profeet vragen.
Hij vroeg een keer aan zijn metgezellen: “Wie is een moslim, weten jullie dat?”
Zij zeiden: Allah en Zijn boodschapper weten het beter.
Nadat hij de aandacht had zei hij: “De moslim is degene voor wiens tong en hand de moslims veilig zijn.”. (Sahih Boechari en Moeslim)
De nobele profeet wekte interesse en kreeg aandacht, doordat hij vragen stelde en motiveerde de luisteraar en vertelde vervolgens wat hij wilde vertellen.
Een mens leert niet snel iets waarin hij niet is geïnteresseerd. Op lange termijn dit onthouden is zelfs nog moeilijker. Daarom dienen onderwijzers middels vragen de luisteraars te motiveren.
4. Wat hij wilde vertellen, spreidde hij in tijd uit. Hij vertelde het geleidelijk.
In het heelal heb je de regel van geleidelijkheid. Alles wordt met de tijd rijper. Een plant groeit met de tijd en wordt een boom en vervolgens geeft het fruit.
Dit geldt ook voor de innerlijke dimensies van de mens en de ontwikkeling van het menselijke karakter. De geest en het verstand hebben behoefte aan tijd.
Voor de islam was het bijvoorbeeld verplicht om op twee tijden te bidden: ochtend en avond. (Soera Hoed 114, Soera Taaha 12)
Nadat Allah de moslims liet wennen aan het gebed en hun zielen ervoor voorbereidde, heeft Hij het gebed op 5 tijden (per dag) verplicht. (Soera Bakara 238, Qoertoebi: Al-Jami’ li Ahkam al-Koran)
Ook bij het verbieden van alcohol is de methode van geleidelijkheid gebruikt. Eerst werd verteld dat de nadelen van alcohol veel meer waren dan de voordelen en dat je niet mag bidden wanneer je dronken bent. Zo werd het verboden om tijdens gebedstijden alcohol te drinken. Later werd alcohol in zijn geheel verboden.
5. Hij (vrede zij met hem) vertelde middels voorbeelden.
Het geven van voorbeelden is één van de beste onderwijsmethode. Verhalen en voorbeelden blijven beter in het hoofd van het kind. Zo gaf de nobele profeet een mooi voorbeeld bij het vertellen over het belang van het gebed. Vrij vertaald:
“Wat zouden jullie zeggen? Als iemand een waterval voor zijn deur had en de eigenaar zou hier vijf maal per dag in baden, zou er nog iets van zijn vuil overblijven?”
De aanwezigen zeiden: “Nee, er zou geen vuil overblijven.”
Hierop zei de nobele profeet (vrede zij met hem):
“Vijf maal per dag bidden is net als dit. Met dit wist Allah de zondes.” (Sahih Bukhari, mawakid 6 en Tirmidhi, adab 80)